Futbol Kuralları

http://tr.wikipedia.org/wiki/Futbol_kurallar%C4%B1

Futbol sahası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Nizamî futbol sahası ölçüleri. Yalnızca sahanın sınırları, belli uzunluklar arasında değişiklik gösterebilir.

Futbol sahası, doğal veya yapay çimle kaplı, futbol maçlarının oynandığı dikdörtgen şeklindeki alan. Boyutları ve standartları,futbol kurallarının birinci kuralında belirtilmektedir.^[1]

Konu başlıkları   [gizle]  1 Sınırları 2 Kaleler 3 Kale ve ceza alanı 4 Diğer ölçüler 5 Zemin 6 Kaynakça

Sınırları [değiştir]

Manchester'daki Old Traffordstadındaki kale çizgisi (1992)

Oyun alanı dikdörtgen şeklindedir. Sahanın yanlarında yer alan iki uzun çizgi taç çizgisi, kısa kenarlarda yer alan çizgiler ise kale çizgisi olarak adlandırılır. Kale çizgileri 45 ile 90 m (50 ile 100 yd) arasında ve birbirleriyle aynı uzunlukta olmalıdır.^[2] Taç çizgileri de yine birbirleriyle aynı uzunlukta ve 90 ile 120 m (100 ile 130 yd) arasında olmak zorundadır.^[2] Diğer taraftan, uluslararası maçlarda bu uzunluklar kale çizgileri için 64 ile 75 m (70 ile 80 yd), taç çizgileri için ise 100 ile 110 m (110 ile 120 yd) olarak belirlenmiştir.^[2]Sahanın tüm çizgileri aynı kalınlıkta olup, 12 cm'nin (5 in) üzerinde olmamalıdır.^[2] Sahanın dört köşesine de yüksekliği en az 1,5 m (5 ft) olan ve ucu sivri olmayan birer bayrak direği dikilmesi zorunludur. Orta saha çizgisi hizasında, taç çizgisinin en az 1 m (1 yd) dışına da dikilebilmektedir.^[3]

Mart 2008'de, futbol oyun kurallarını belirlemekle sorumlu Uluslararası Futbol Birliği Kurulunun (kısaca IFAB), uluslararası maçlar için saha ölçülerinin 105 m uzunluğunda ve 68 m genişliğinde standartlaşması yönünde bir girişimi oldu.^[4] 8 Mayıs 2008'de IFAB tarafından yapılan toplantıda bu konu gündeme getirilse de mevcut kural değişmedi.^[5]

Kaleler [değiştir]

Bir futbol kalesi

Her iki kale çizgisinin ortasına birer kale yerleştirilir.^[6] Zemine dik iki direkle, bunları birleştiren ve zemine paralel olan bir üst direkten oluşur. Kale direkleri tahta, metal veya onaylanmış diğer malzemelerden üretilmiş; kare, dikdörtgen, yuvarlak veya elips şeklinde ve beyaz renkli olmalıdır.^[6] İki direk arasındaki mesafe 7,32 m (8 yd), üst direkle zemin arasındaki mesafe ise 2,44 m'dir (8 ft).^[6] Tüm direklerin boyutları eşit olmalı ve 12 cm'yi (5 in) geçmemelidir.^[7] Genellikle kalelerin arkasına birer file konulsa da, bu durum kurallar tarafından zorunlu kılınmamıştır.

Günümüzdeki kale direklerinin kullanımına ilk kez Sheffield Kuralları'nda yer verildi. 1863 yılında, İngiltere Futbol Federasyonu tarafından belirlenen 7,32 m'lik (8 yd) kale genişliği, günümüze kadar korundu.^[8] Kalenin sınırlarını belirleyen bantların yakınından geçen topun gol olup olmadığı yönünde tartışmaların yaşanması üzerine, 1875 yılından itibaren 2,44 m (8 ft) yüksekliğindeki tahta kale direkleri kullanılmaya başlandı.^[8]

Kale ağları ise İngiliz mühendis John Alexander Brodie tarafından 1889 yılında icat edildi ve ilk olarak 1890 yılındaki Nottingham Forest ileBolton Wanderers arasındaki maçta kullanıldı.^[9] 1892 FA Cup Finali ise kale ağlarının kullanıldığı ilk FA Cup finali olarak tarihe geçti.^[10]

Kale ve ceza alanı [değiştir]

Ana maddeler: Ceza alanı ve kale alanı

Çizgilerle belirlenmiş büyük alan ceza alanı, sarı formalı kalecinin bulunduğu küçük alan ise kale alanı olarak adlandırılmaktadır. Kırmızı formalı hakem ise ceza yayının hemen yanında görülebilir.

Her iki kalenin önünde de dikdörtgen şeklinde ikişer alan bulunmaktadır. Kale alanı (altı pas olarak da bilinir); kale çizgisi, kale direklerinin iç kenarlarından 5,5 m (6 yd) uzaklıkta, kale çizgisine dik olarak çizilen 5,5 m (6 yd) uzunluğundaki çizgiler ve bunları birleştiren çizgiyle sınırlanan alandır.^[2] Aut atışı veya alan içinden kazanılan bir serbest vuruş, alan içindeki istenilen bir yerden kullanılabilir. Atak yapan takım tarafından kale alanı içerisinde kazanılan endirekt serbest vuruşlar ise olayın gerçekleştiği noktanın hizasında, kale alanı üst çizgisinin üzerinden kullanılır.

Ceza alanı da kale alanından daha büyük olmak üzere kale alanıyla ile benzer şekle sahiptir. Kale alanında 5,5 m (6 yd) olarak belirlenen ölçüler, ceza alanı için 16,5 m'dir (18 yd).^[3] Bu alan içerisinde kalecilerin topa elle müdahale etmesi mümkündür. Diğer taraftan bu alan içerisinde savunma yapan takım oyuncularından birinin yaptığı kusurlu hareketler, karşı takım lehine verilen penaltı atışıyla cezalandırılır. Penaltı atışları, ceza sahası içerisinde yer alan ve kalenin ortasından 11 m (12 yd) uzaklığındaki penaltı noktasından kullanılmaktadır.^[3]Ceza alanının hemen dışında yer alan ve merkezi penaltı noktası olan 9,15 m (10 yd) olan ceza yayı ise, penaltı atışı esnasında penaltıyı kullanacak oyuncu ve savunmadaki kaleci dışındaki diğer oyuncuların geçmemesi gereken mesafeyi belirtmektedir.^[3]

Diğer ölçüler [değiştir]

Saha, her iki taç çizgisinin orta noktasını birleştiren bir çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında orta nokta yer alır ve bu nokta, 9,15 m (10 yd) yarıçapındaki çember ile çevrelenir.^[1] Oyun orta noktadan başlayacağı zaman diğer takım oyuncuları, bu çemberin dışında olmalıdır.^[11] Diğer taraftan seri penaltı atışları sırasında, vuruşu yapan oyuncu ve her iki takımın kalecisi dışındaki tüm oyuncular orta yuvarlak içerisinde durmak zorundadır.^[12]

Her köşeye, bayrak direğinden itibaren sahanın içine doğru 1 m (1 yd) çaplı çeyrek çember çizilir. Korner vuruşunu kullanılacakken top bu çeyrek çember üzerine konur. Karşı takım oyuncuları ise toptan 9,15 m (10 yd) geride durmak zorundadır. Bu mesafeyi belirlemek için taç ve kale çizgilerine birer işaret konulabilir.^[1]

Zemin [değiştir]

Futbol sahaları doğal veya yapay çimden oluşabilir. Zemin rengi mutlaka yeşil olmalıdır.^[1] Uluslararası kulvarda oynanan maçlarda kullanılan yapay zeminli sahaların, FIFA tarafından özel izin verilmedikçe FIFA Futbol Çim Kalite Konseptinin koşullarına ve Uluslararası Yapay Çim Standardına uygun olması gerekmektedir.^[1]

Kaynakça [değiştir]

• "Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013". FIFA. Zürih: Türkiye Futbol Federasyonu.

1. ^ ^{a b c d e} Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 6
2. ^ ^{a b c d e} Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 7
3. ^ ^a b c d Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 8
4. ^ "Goal-line technology put on ice". IFAB basın bildirisi. FIFA. 8 Mart 2008. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
5. ^ "FIFA Circular 1145" (PDF). FIFA basın bildirisi. FIFA. 22 Mayıs 2008. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
6. ^ ^a b c Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 9
7. ^ Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 11
8. ^ ^a b "Goalposts and goalnets". British Council Japan. 23 Mart 2006 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
9. ^ Herbert, Ian (7 Temmuz 2000). "Blue plaque for man who invented football goal net". Londra: The Independent. 6 Nisan 2010 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
10. ^ "Historic West Bromwich Albion football from FA Cup victory up for sale". Birmingham Mail. 25 Ağustos 2012. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
11. ^ Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 30
12. ^ Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013; sf. 55

Futbol topu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kesik yirmi yüzlü şeklindeki bir futbol topu.

Futbol topu, futbol maçlarında kullanılmak üzere üretilen top. Standartları Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (kısaca IFAB) tarafından belirlenen futbol kurallarının ikinci maddesinde belirtilmiştir. Kurallara göre küre şeklindeki topun çevresi 68 ile 70 (27 ile 28 in), ağırlığı 410 ile 420 gr (14 ile 16 oz), iç basıncı ise deniz seviyesinde 0,6 ile 1,1 atm (59 ile 108 kPa, 8,6 ile 15,7 psi) arasında olmalıdır.^[1]

Konu başlıkları   [gizle]  1 Turnuvalara göre top üreticileri 1.1 FIFA Dünya Kupası 1.2 Avrupa Futbol Şampiyonası 2 Kaynakça

Turnuvalara göre top üreticileri [değiştir]

FIFA Dünya Kupası [değiştir]

FIFA Dünya Kupası finallerinde kullanılan toplar aşağıdaki gibidir:

Dünya Kupası	Top(lar)	Resim	Üretici	Notlar	Kaynak
1930				Finalde iki farklı top kullanıldı: İlk yarıda kullanılan topu devreye 2-1 üstün giren Arjantin berlirlerken ("Tiento"); ikinci yarıdaki top ise maçı 4-2 kazanan ev sahibi Uruguay tarafından belirlendi (ilk yarıdaki topa göre daha büyük ve daha ağır olan "T-Model").	[2][3]
1934	Federale 102		ECAS (Ente Centrale Approvvigionamento Sportivi), Roma		[4]
1938			Allen, Paris		[5]
1950	Duplo T		Superball		[6]
1954	Swiss World Champion		Kost Sport, Basel	İlk 18 bölmeli top.	[3][7]
1958	Top Star		Sydsvenska Läder och Remfabriken, Ängelholm("Remmen" veya "Sydläder" olarak da bilinir)	102 aday arasından, dört FIFA yetkilisi tarafından yapılan kör test sonucu seçildi.	[8][9]
1962	Crack Top Star		Senor Custodio Zamora H., San Miguel, Şili Remmen	Turnuvanın resmî topu Crack idi. Açılış maçında kullanılan Şili yapımı topu beğenmeyen hakem Ken Aston başka bir top isteyince, ikinci yarıya Avrupa yapımı başka bir top yetiştirildi. Bundan sonra oynanan maçlarda farklı toplar kullanıldı.	[2][3][8][10]
1966	Challenge 4-star		Slazenger	Turuncu veya sarı renkli olup, 18 bölmeden oluşmaktaydı. Soho Square'deki İngiltere Futbol Federasyonu merkezinde yapılan kör test sonucu seçildi.	[3][11]
1970	Telstar		Adidas	Telstar was the first 32-panel black-and-white ball used in the FIFA World Cup finals. Only 20 were supplied by adidas. A brown ball was used in some matches.	[3][12]
1974	Telstar Durlast		Adidas		[3]
1978	Tango		Adidas		[3]
1982	Tango España		Adidas		[3]
1986	Azteca		Adidas	Tamamı sentetik ve el yapımı dikişlere sahip olan ilk Dünya Kupası topuydu.	[3]
1990	Etrusco Unico		Adidas		[3]
1994	Questra		Adidas		[3][13]
1998	Tricolore		Adidas	Dünya Kupası finallerinde kullanılan ilk renkli toptu.	[3]
2002	Fevernova		Adidas		[3]
2006	Teamgeist		Adidas	14 bölmeden oluşmaktaydı. Finallerde oynanan her maçta kullanılan topların üzerinde maçın tarihi, stadyum ve takım adları yazmaktaydı. Final maçında, aynı topun altın renkli versiyonu olan Teamgeist Berlin kullanıldı.	[14][3]
	Teamgeist Berlin
2010	Jabulani		Adidas	Sekiz bölmeden oluşmaktaydı. Final maçında ise aynı topun altın renkli versiyonu olan ve adını maçın oynandığı Johannesburg şehrinden alan Jo'bulani kullanıldı.	[3][15]
	Jo'bulani
2014	Brazuca		Adidas	Adı taraftarlar tarafından belirlenen ilk Dünya Kupası topu oldu.	[3][16]

Avrupa Futbol Şampiyonası [değiştir]

Avrupa Futbol Şampiyonası finallerinde kullanılan toplar aşağıdaki gibidir:^[17]

Şampiyona	Resmî top	Üretici	Notlar
1968	Telstar Elast	Adidas
1972	Telstar	Adidas
1976	Telstar	Adidas
1980	Tango Italia	Adidas
1984	Tango Mundial	Adidas
1988	Tango Europa	Adidas
1992	Etrusco Unico	Adidas	Aynı zamanda 1990 FIFA Dünya Kupası'nda da kullanılan kullanılmıştı.
1996	Questra Europa	Adidas
2000	Terrestra Silverstream	Adidas
2004	Roteiro	Adidas
2008	Europass	Adidas
2012	Tango 12	Adidas

Kaynakça [değiştir]

1. ^ "Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013". FIFA. Zürih: Türkiye Futbol Federasyonu. ss. 15.
2. ^ ^a b The Blizzard: Issue 6. 2012. ISBN 978-1-908940-06-3.
3. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n o p} "The Footballs during the FIFA World Cup". Football Facts. FIFA. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
4. ^ Matteo, Renato. ""Federale 102". 1934 Italia World Cup Ball" (İspanyolca). balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
5. ^ ""Allen". 1938 France World Cup Ball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
6. ^ ""Super Duplo T". 1950 Brazil World Cup Official Matchball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
7. ^ "1954 Switzerland World Cup Official Matchball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
8. ^ ^a b Norlin, Arne (2008). "Bollen "Made in Sweden"" (İsveççe). 1958: När Folkhemmet Fick Fotbolls-VM. Malmö: Ross & Tegner. ss. 130–6. ISBN 978-91-976144-8-1.
9. ^ "Top Star 1958" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
10. ^ Matteo, Renato (11 Haziran 2010). ""Crack". 1962 Chile World Cup Official Matchball". balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
11. ^ Matteo, Renato (11 Haziran 2010). ""Slazenger Challenge 4-star". 1966 England World Cup Official Matchball". balones-oficiales.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
12. ^ Kullanılan kahverengi toplar aşağıdaki resimlerde görülebilmektedir::
    • #80752641 (Batı Almanya-İngiltere)
    • #79662284 (Bulgaristan-Fas)
    • #81345734 (Peru-Batı Almanya)
    • #80752534 (Peru-Fas)
13. ^ "Adidas Questra". Soccerballworld.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
14. ^ "Team Geist". Soccerballworld.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
15. ^ "The adidas JO'BULANI - Official Match Ball for the final of the 2010 FIFA World Cup in South Africa". FIFA. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
16. ^ "adidas Brazuca – Name of Official Match Ball decided by Brazilian fans". FIFA. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
17. ^ "European Football Championship balls". Soccerballworld.com. Erişim tarihi: 7 Nisan 20

Futbol

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Futbol

Birlik	FIFA
Takma isim(ler)	Soccer Fùtbol Footy/Footie The beautiful game The world game
İlk oynanış	2.5 bin sene önce Çin'de
Özellikleri
Takım üyeleri	11'er kişi
Kategori	Takım sporu
Ekipman	Futbol topu
Alan	Futbol sahası
Olimpiyatlar	1900 Yaz Olimpiyatları

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, spora özgü bir topla oynanan takım sporu. 21 yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup, dünyadaki en popüler spordur.^[1][2][3][4] Dikdörtgen şeklindeki, yapay veya gerçek çimle kaplı sahada oynanır. Sahanın kısa kenarlarının ortalarında birer kale bulunur. Oyuncuların amacı, temelde ayak olmak üzere vücudunun belli kısımlarını kullanarak (eller ve kollar hariç) topu karşı takımın kalesine sokarakgol atmaktır. İstisnai olarak, her iki takımın kalesini koruyan kaleciler, kendileri için belirlenmiş alanların sınırları dahilinde (ceza sahası) topa elle müdahale edebilmektedirler. Topun; sahanın uzun kenarlarından saha dışına çıkması durumunda taç atışı (topa son olarak hangi takım oyuncusu temas etmişse karşı takım kullanır), kısa kenarlarından dışarı çıkması durumunda ise korner (bir oyuncunun, topu kendi kale çizgisi dışına çıkarması durumunda karşı taraf lehine kale çizgisi ile yan çizgisinin kesiştiği noktadan kullanılır) veya aut atışı (topun, hücum oyuncuları tarafından kale çizgisi dışına vurulması sonucunda ceza sahası içinden aut vuruşu yapılarak top oyuna sokulur) ile oyun tekrardan başlar.

Futbol maçları, 45'er dakikalık iki devreye ayrılan 90 dakikadan oluşur. Karşı takımdan daha fazla gol atmayı başaran takım galip gelirken, atılan gol sayılarının eşit olması durumunda maç berabere tamamlanır. Bazı organizasyonlardaki kurallara göre normal süresi berabere tamamlanan maçlarda 15'er dakikalık iki devre hâlinde oynanan uzatma dakikaları, eşitliğin bu sürede de bozulmaması durumunda seri penaltı atışları sonucunda galip gelen taraf belirlenir.

MÖ 2000-3000 yıllarında Çin'de oynanan ve günümüzdeki futbolla büyük benzerlikler taşıyan cuju, futbolun atası olarak kabul edilmektedir. Modern futbol kuralları ise ilk olarak 1863 yılında İngiltere Futbol Federasyonu tarafından sistemleştirilmiş olup, günümüze kadar birçok değişikliğe uğramıştır. Futbolun uluslararası alandaki yönetim teşkilâtı Uluslararası Futbol Federasyonları Birliğidir (kısaca FIFA).

Konu başlıkları   [gizle]  1 Temel oynanış 2 Tarihçe 3 Kurallar ve ölçüler 3.1 Saha 3.2 Oyuncular, teknik ekip ve hakemler 3.3 Giysi ve gereçler 3.4 Maçın süresi ve galip tarafın belirlenmesi 3.5 Fauller ve fena hareketler 3.6 Ofsayt 3.7 Oyunun başlaması, topun oyunda ve oyun dışında olması 4 Yönetim kurumları 5 Dünyadaki futbol 5.1 FIFA Dünya Kupası 6 Kadın futbolu 7 Kaynakça 8 Dış bağlantılar

Temel oynanış [değiştir]

Ceza alanı içerisinde topa müdahale etmeye çalışan bir kaleci.

Futbol, Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (kısaca IFAB) tarafından belirlenen 17 temel kural çerçevesinde oynanmaktadır. Maçlar, küre biçimindeki spora özgü bir topla oynanır. On birer oyuncudan oluşan iki rakip takımın amacı, bu topu karşı takımın kalesine (iki yan direk ile bunları birleştiren üst direkten oluşur) sokarak gol atmaktır. 45'er dakikalık iki devreden oluşan 90 dakika sonucunda rakibinden daha fazla gol atan takım, maçtan galip olarak ayrılır. Atılan gol sayılarının eşit olması durumunda maç berabere sonuçlanmış olur. Müsabakalarda, kurallara uygun şekilde maçı yöneten bir orta hakem, iki yardımcı hakem ve bir dördüncü hakem bulunmaktadır. Bazı turnuvalarda ise iki ek yardımcı hakem bulunabilir.

Oyunun temel kuralına göre oyuncular, topa el veya kolla müdahale etmemelidir. Takımının kalesini korumakla görevli kaleciler ise, yalnızca belirlenen alan (ceza alanı) dahilinde topa el veya kolla müdahale edebilir. İstisnai olarak, oyunun taç atışıyla yeniden başlaması durumunda oyuncular topu elle oyuna sokarlar.

Bir futbol maçında gol atma fırsatı yakalamak için oyuncuların top sürmesi, takım arkadaşına pas atması, kaleye şut çekmesi gibi çeşitli yöntemler vardır. Karşı takım oyuncuları da topu kapmak için çeşitli müdahalelerde bulunabilir. Bu müdahalelerin kurallara dahil olmaması durumunda hakemler devreye girer ve orta hakem oyunu durdurur. Yapılan faullü hareket sonrasında karşı takım, faulün yapıldığı yerden kullanılmak üzere bir serbest vuruş kazanır. Rakip takım oyuncularının belli bir mesafeye çekilmesinin ardından, serbest vuruşu kullanacak oyuncunun topa sadece bir kez dokunması kaydıyla vuruş, istenilen bir biçimde kullanılır. Faullü hareketin sertliğine göre hakemin sarı veya kırmızı kart gösterme yetkisi vardır. Gösterilen sarı kart uyarı niteliği taşırken, kırmızı kart ise oyuncunun oyundan ihraç edildiği ve takımının bundan sonraki süreyi bir kişi eksik sürdüreceği anlamını taşır. Aynı maç içerisinde ikinci defa sarı kart gören oyuncu, kırmızı kartla cezalandırılır.

Günümüzde takımlar; bir kalecinin dışında, defans, orta saha ve forvet olmak üzere üç ana pozisyonda oynayan oyunculardan oluşur. Defans, karşı takımın yaptığı hücumları en geride karşılayan grup; forvet, ana amacı gol atmak olan ve rakip kaleye en yakın oyuncuların oluşturduğu grup; orta saha ise defans ve forvet arasında kalan, hem defansif ve ofansif görevler üstlenen oyuncuların oluşturduğu gruptur. Bu üç ana pozisyondaki oyuncular da kendi içerinde, oynadıkları bölgeye göre ayrılmaktadırlar. Öte yandan herhangi bir pozisyonda oynayan oyuncunun, diğer pozisyonlardaki oyuncuların görevleri yerine getirememesi gibi bir kısıtlama yoktur. Kurallarda ise kaleciler dışındaki oyuncuların pozisyonları hakkında bir kısıtlama yer almamaktadır. Her takım, maç başlamadan önce kale ve top seçimi ile seri penaltı atışları için yapılan para atışında temsil eden bir kaptana sahiptir.

Hangi oyuncunun hangi pozisyonda oynayacağı, her takımın başında bulunan teknik direktör tarafından belirlenir. Sahadaki on bir oyuncu dışında, her takımın yedek oyuncuları vardır. Maçın gidişatı ve organizasyonun oyuncu değiştirme kurallarına göre herhangi bir oyuncu, teknik direktörün takdirince yedeklerde bulunan başka bir oyuncuyla değiştirilebilir.

Tarihçe [değiştir]

Ana madde: Futbol tarihi

Ayakla oynanılan top oyunlarının MÖ 3000'li Asya Hun Devleti'ne kadar ulaştığı bilinmektedir. Ayrıca Hunların oynadığı bu oyunu Çinliler görerek daha da geliştirmiş ve Cuju adlı oyunu çıkarmıştır. Yani ilk futbol oyununu, Asya'da Hunlar ve Çinliler çıkarmıştır.

Mısır'da mezarlardaki duvar resimlerinde ayakla top oynayan insan figürlerine rastlanmıştır. Hattâ bu zamandan kalma 7,5 cm çapında deri veya ketenden yapılmış toplar, 2500 yıl önceden günümüze kadar ulaşmıştır ve kimi müzelerde sergilenmektedir. Homeros da Odysseia'da top oyunlarından bahseder.

MÖ 2500 yıllarında da Çin'de yere dikilmiş iki mızrak arasından bir topu tekmelemek suretiyle geçirmeye çalışarak talim yapıldığı bilinmektedir.

Orta Asya Türkleri'nin de kız ve erkeklerden kurulu karma takımlarla, topa elle dokunmadan, sadece ayak ve kafa ile vurularak rakip kaleden içeri atmaya çalışarak bir oyun oynadıklari kaynaklarda yer alıyor. İçlerinde Kaşgarlı Mahmut'un da bulundugu pek çok tarihçinin kitaplarında da Türklerin oynadığı "Tepük" isimli bir oyundan bahsedilir. Bu oyunun söylenen kuralları günümüz futboluna oldukça benzer. Elle oynamak yasaktır, faullü hareketler tespit edilmiştir, top oyun alanının dışına çıkamaz.

Günümüz modern futbolunun temeli ise Romalı askerler arasında oynanan “harpastum” adlı oyundur. Futbolun Avrupa’daki tarihi ise büyük bir tartışma konusudur. Fransızlar, İngilizler ve İtalyanlar futbolun ilk defa kendi ülkelerinden diğer ülkelere yayıldığını iddia etmektedirler. Lakin futbol tarih boyunca hemen hemen bütün medeniyetlerde benzer biçimlerde boy göstermiş olsa da bugünkü haline en yakın şeklini 19. yüzyılda İngiltere'de almıştır...

Kurallar ve ölçüler [değiştir]

Ana madde: Futbol kuralları

Fotoğrafta, mavi formalı takımın atak yaptığı, beyaz formalı takımın ise savunma yaptığı görülmektedir.

Futbol, 17 ana kuraldan oluşmaktadır. Bu kuralların bazıları kadın, engelli, genç gibi gruplar için ufak değişiklikler gösterebilir. Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (kısaca IFAB) tarafından belirlenen kurallar, FIFA tarafından yayınlanmaktadır. Bu 17 ana kurala ek olarak maçların uygun şekilde oynanması için IFAB tarafından yayınlanan birtakım karar ve yönetmelikler de bulunmaktadır.

Saha [değiştir]

Ana madde: Futbol sahası

Nizamî futbol sahası ölçüleri. Yalnızca sahanın sınırları, belli uzunluklar arasında değişiklik gösterebilir.

Futbol sahası dikdörtgen şeklinde olup; sahanın yanlarında yer alan iki uzun çizgi taç çizgisi, kısa kenarlarda yer alan çizgiler ise kale çizgisi olarak adlandırılır. Kale çizgileri 45 ile 90 m (50 ile 100 yd) arasında, taç çizgileri 90 ile 120 m (100 ile 130 yd) arasında olmalıdır. Uluslararası maçlarda ise bu uzunluklar kale çizgileri için 64 ile 75 m (70 ile 80 yd), taç çizgileri için ise 100 ile 110 m (110 ile 120 yd) olarak belirlenmiştir. Saha, her iki taç çizgisinin orta noktasını birleştiren bir çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında orta nokta yer alır ve bu nokta, 9,15 m (10 yd) yarıçapındaki çember ile çevrelenir. Öte yandan futbol sahaları, zemin rengi yeşil olmak kaydıyla doğal veya yapay çimden oluşabilmektedir.

Her iki kale çizgisinin ortasına; zemine dik iki direkle, bunları birleştiren ve zemine paralel olan bir üst direkten oluşan birer kale yer alır. İki direk arasındaki mesafe 7,32 m (8 yd), üst direkle zemin arasındaki mesafe ise 2,44 m'dir (8 ft). Genellikle kalelerin arkasına birer file konulsa da, bu durum kurallar tarafından zorunlu kılınmamıştır. Her iki kalenin önünde de dikdörtgen şeklinde ikişer alan bulunmaktadır. Kale alanı (altı pas olarak da bilinir); kale çizgisi, kale direklerinin iç kenarlarından 5,5 m (6 yd) uzaklıkta, kale çizgisine dik olarak çizilen 5,5 m (6 yd) uzunluğundaki çizgiler ve bunları birleştiren çizgiyle sınırlanan alandır. Aut atışı veya alan içinden kazanılan bir serbest vuruş, alan içindeki istenilen bir yerden kullanılabilir. Atak yapan takım tarafından kale alanı içerisinde kazanılan endirekt serbest vuruşlar ise olayın gerçekleştiği noktanın hizasında, kale alanı üst çizgisinin üzerinden kullanılır. Ceza alanı da kale alanından daha büyük olmak üzere kale alanıyla ile benzer şekle sahiptir. Kale alanında 5,5 m (6 yd) olarak belirlenen ölçüler, ceza alanı için 16,5 m'dir (18 yd). Bu alan içerisinde kalecilerin topa elle müdahale etmesi mümkündür. Diğer taraftan bu alan içerisinde savunma yapan takım oyuncularından birinin yaptığı kusurlu hareketler, karşı takım lehine verilen penaltı atışıyla cezalandırılır. Penaltı vuruşları, ceza sahası içerisinde yer alan ve kalenin ortasından 11 m (12 yd) uzaklığındaki penaltı noktasından kullanılmaktadır. Ceza alanının hemen dışında yer alan ve merkezi penaltı noktası olan 9,15 m (10 yd) olan ceza yayı ise, penaltı vuruşu esnasında penaltıyı kullanacak oyuncu ve savunmadaki kaleci dışındaki diğer oyuncuların geçmemesi gereken mesafeyi belirtmektedir.

Oyuncular, teknik ekip ve hakemler [değiştir]

Ayrıca bakınız: Futbol pozisyonları ile dizilim (futbol)

Siyah forma giymiş olan orta hakem, bir oyuncuya kırmızı kart gösterirken.

Futbol oyuncularına futbolcu denir ve her takım, birisi kaleci olmak üzere on bir oyuncuyla sahada yer alır. Kurallara göre herhangi bir takımda en az yedi futbolcu bulunsa dahi oyun başlatılabilir. Diğer oyunculara göre istisnai olarak kaleciler, kendileri için belirlenmiş alanların sınırları dahilinde (ceza alanı) topa el ve kolla müdahale etme hakkına sahiptir. Her takımın, sahadaki oyuncuların dışında yapılan futbol maçının yer aldığı organizasyonun kurallarına göre belli bir sayıda yedek oyuncusu vardır. Bütün maçlarda, yedek oyuncuların isimleri maç başlamadan önce hakeme verilir. İsmi verilmeyen yedek oyuncular maçta oynayamazlar. Resmî maçlarda, yani FIFA'nın, konfederasyonların veya ulusal federasyonların düzenlediği maçlarda en çok üç oyuncu değiştirilebilir. Hazırlık maçı yahut diğer özel maçlarda ise takımlar, değiştirilebilecek azamî oyuncu sayısı konusunda anlaşırlar ve hakeme maçtan önce bildirirlerse, anlaştıkları sayıda oyuncu değiştirebilirler. Eğer hakeme bildirilmezse veya değiştirilecek oyuncu sayısında anlaşma maç başlamadan sağlanamazsa, en çok 3 oyuncu değiştirilebilir. Oyundan çıkan oyuncu tekrardan maça giremezken, sonradan oyuna giren oyuncular yapılan ikinci bir değişiklikle oyundan alınabilirler.

Futbol pozisyonlarının gösterildiği bir resim. Kaleci yeşil, defans sarı, orta saha mavi, forvet ise kırmızı renkle gösterilmiştir.

Kaleci dışında kalan on oyuncu, saha içinde farklı pozisyonlarda görev alırlar. Bu pozisyonlar; defans, orta saha ve forvet olmak üzere üç ana gruba ayrılırken, bu üç grup da kendi içinde ayrılmaktadır. Defans, kendi kalesine en yakın konumda bulunan ve karşı takımın yaptığı hücumları en geride karşılayan pozisyondur. Forvet, ana amacı gol atmak olan ve rakip kaleye en yakın oyuncuların oluşturduğu pozisyondur. Orta saha ise defans ve forvet arasında kalan, hem defansif ve ofansif görevler üstlenen oyuncuların oluşturduğu gruptur. Maçta oynayacak oyuncular ve yedekler, oyuncuların saha içindeki dizimleri gibi görevler, her takımın başında bulunan teknik direktör tarafından belirlenir. Teknik direktörler, kendisi için belirlenen sınırlar dahilinde kalmak koşuluyla sahadaki oyunculara direktifler verebilirler. Teknik direktöre yardımcı olmak ve maçlar dışında yapılan antrenmanlarda oyuncuları çalıştırmak amacıyla antrenörler de teknik kadroyu oluşturan diğer görevlilerdir.

Futbol maçları, maçı yönetmede ve oyun kurallarını uygulamada tam yetkili olarak atanan bir orta hakem tarafından yönetilir. Orta hakeme yardımcı olmak amacıyla iki yardımcı hakem bulunur. Taç çizgisi üzerinde, her yarı saha için bir yardımcı hakem olmak üzere toplam iki yardımcı hakem vardır. Bunlar çapraz olarak yer alırlar. Yardımcı hakemler; topun oyun alanının dışına çıkışını ve ofsaytları işaret etmenin yanı sıra, diğer birtakım pozisyonlarda da orta hakeme yardımcı olurlar. Oyun alanının yarısından sorumlu olan yardımcı hakemler, orta hakemi ellerindeki küçük bayraklarla uyarırlar. Diğer taraftan hakem kadrosu içinde yer alan dördüncü hakem ise oyunu gözler, oyuncu giriş çıkışlarını kontrol eder ve herhangi bir sakatlık durumunda orta hakem görevini icra eder. Öte yandan bazı organizasyonlarda, her iki kalenin yanında bulunan birer ek yardımcı hakem de yer almaktadır. Bu ek yardımcı hakemler, ceza sahası içerisinde yaşan pozisyonlarda hakeme yardımcı olmaktadır.

Giysi ve gereçler [değiştir]

Ana madde: Forma (futbol)

Futbolcuların giymek zorunda olduğu temel gereçler; forma, şort, tozluk, tekmelik ve futbol ayakkabısından oluşmaktadır. Kaleci dışındaki takım oyuncularının forma, şort, tozluk renklerinin aynı ve diğer takım ile hakemlerin gereçlerinden ayırt edilebilecek renkte olması gerekmektedir. Eğer şortun altına tayt veya formanın altına bir içlik giyilirse, bunların renkleri sırasıyla şort ve formanın renkleriyle aynı olmalıdır. Oyuncular, kendisine veya bir başka oyuncuya tehlikeli olabilecek herhangi bir giysi giymemeli veya her çeşit takılar da dahil gereçler taşımamalıdır. Yalnızca kaleciler, öbür oyunculardan kolayca ayırt edilebilmesi için farklı renkte forma giyerler. Her oyuncunun forması üzerinde farklı bir numara yer almaktadır.

Bütün futbolcular, futbol için uygun biçimde üretilmiş özel ayakkabılar, yani krampon kullanırlar. Ayağa veya kaval kemiğine gelen tekmelerde yaralanmaları en aza indirmek için tekmelik ve tozluk (dize kadar örtebilen uzun spor çorabı) kullanırlar. Tekmelikler yeterli koruma sağlayan lastik veya plastik gibi malzemeden yapılmalı ve oyun sırasında tozluklarla tamamen örtülmelidir. Öte yandan resmî bir kural olmamasına rağmen kaleciler, çoğunlukla özel olarak üretilen eldiven takarlar.

Maçın süresi ve galip tarafın belirlenmesi [değiştir]

Maçın sonuna en az iki dakikalık kayıp zaman eklendiğini gösteren dördüncü hakem.

Resmî futbol maçları, 45'er dakikalık iki devreye ayrılan 90 dakikadan oluşmaktadır. Her iki devrede de maçın süresi, top oyun dışında olsa dahi devam eder. Oyuncu değişiklikleri, sakatlanmalar, zaman geçirilmesi, penaltı atışları veya diğer nedenler dolayısıyla maç esnasında kaybedilen süreler, hakemin takdirine göre her iki devre sonunda oyuna eklenebilir. Eklenen bu süre, dakika bazında dördüncü hakem tarafından bir tabela yardımıyla gösterilir. Yine hakemin takdirine göre oyun, gösterilen bu dakikanın da üstünde uzatılabilir. İlk devrenin sona erip, ikinci devrenin başlaması arasında ise 15 dakikalık süre vardır.

Lig maçları berabere sonuçlanabilirken, eleminasyon sistemli turnuvalarda galip gelen takımın belirlenmesi için birtakım yöntemler vardır. Maçın normal süresi beraberlikle sonuçlanmışsa, 15'er dakikalık iki uzatma devresi oynanmaktadır. Eğer bu uzatma devreleri sonucunda da kazanan taraf çıkmazsa,seri penaltı vuruşlarına geçilir ve her takım 5'er penaltı vuruşu yapar. Bu aşamada her iki takım, sırasıyla penaltı atışı kullanır. Eğer iki takımdan biri, diğer takımın 5 vuruşu tamamlasa da ulaşamayacağı kadar gol atmışsa atışlar sonlandırılır ve o takım maçın galibi olur. İlk beş atış sonucunda eşitlik bozulmazsa, iki takım da sırayla birer penaltı atışı kullanır ve bu durum, bir takım diğerine göre daha fazla gol atana kadar devam eder. Uzatma devrelerinde atılan goller maçın skoruna yansırken, penaltı vuruşlarındakiler yansıtılmamaktadır.

Çift maçlı eleminasyon sistemiyle düzenlenen organizasyonlarda ise takımlar, birbirlerinin iç sahalarında birer maç yaparlar. İki maç sonunda daha çok gol atan takım, kazanan taraf olur. Atılan gollerin eşit olması durumunda ise deplasman golü kuralı uygulanarak, deplasmanda attığı gol sayısı fazla olan takım bir üst tura çıkar. Bu durumda da eşitlik devam ederse uzatma devreleri, sonrasında ise ihtiyacı durumunda seri penaltı atışlarına geçilir.

1990'ların sonu ve 2000'lerin başında IFAB, sırasıyla altın ve gümüş gol kurallarını uygulamıştı. Altın golde, uzatma devrelerinde ilk golü atan takım galip gelmekte ve maç o anda sona ermekteydi. Gümüş golde ise ilk uzatma devresini önde tamamlayan takım, ikinci devre oynanmadan maçın galibi olmaktaydı. Günümüzde ise bu iki kural tamamen kaldırılmıştır.

Fauller ve fena hareketler [değiştir]

Ana maddeler: Faul (futbol) ve ceza kartı

Direkt serbest vuruş kullanan bir oyuncu. Beyaz formalı rakip takım oyuncuları ise topun gol olmasını engellemek için 9,15 m (10 yd) mesafede baraj kurmuşlardır.

Oyun esnasında, futbol kurallarında listelenen hareketlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi faul olarak adlandırılır. Yapılan hareketin türüne göre faul yapan oyuncunun karşısındaki takım, serbest vuruş (direkt ve endirekt olmak üzere ikiye ayrılır) veya penaltı vuruşu kazanır. Direkt ve endirekt serbest vuruşlar, ihlalin gerçekleştiği noktadan, topun hareketsiz kalması koşuluyla yapılır. Bu vuruşlar sırasında rakip takım oyuncuları, toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta durmak zorundadır. Vuruşu kullanacak oyuncu, topa bir kez dokunmak koşuluyla bu vuruşu istediği biçimde kullanabilir. Direkt serbest vuruşlarda topun, vuruşu gerçekleştiren oyuncu hariç direkt olarak kaleye girmesi gol değeri kazandırırken; endirekt serbest vuruşlarda ise topun direkt olarak kaleye girmesi durumunda kale vuruşu kullanılır.

Bir futbol maçında gerçekleştirilen penaltı vuruşu .

Direkt serbest vuruş gerektiren ihlallerin ceza alanı içerisinde yapılması durumunda, rakip takım lehine bir penaltı vuruşu verilir. Penaltı vuruşu, ceza sahası içerisinde yer alan ve kalenin ortasından 11 m (12 yd) uzaklığındaki penaltı noktasından kullanılmaktadır. Vuruş esnasında, vuruşu kullanacak oyuncuyla savunmadaki kaleci dışındaki tüm oyuncular ceza sahası dışında ve toptan en az 9,15 m (10 yd) uzaklıkta olmalıdır.

Faul kararını veren orta hakem, ihlâli gerçekleştiren oyuncuyu sarı veya kırmızı kartlacezalandırabilir. Sarı kart uyarı niteliği taşırken; kırmızı kart, o oyuncunun maçtan ihraç edildiği ve takımının kalan süreyi bir kişi eksik sürdüreceği anlamı taşır. Bir oyuncu aynı maç içinde iki sarı kart görürse, ikinci sarı kartın gösterilmesinin ardından kırmızı kartla cezalandırılır. Sahada olan oyuncuların dışında, yedek oyuncular da kart görebilirler. Öte yandan yapılan faule rağmen, faule maruz kalan takım avantajlı durumunu sürdürüyorsa hakem oyunu devam ettirebilir. Eğer yapılan ihlalde sarı kart gerektirecek bir durum varsa, oyunun durduğu ilk anda oyuncuya kart gösterilir.

Ofsayt [değiştir]

Ana madde: Ofsayt

Hücum yapan taraf olan mavi takımın en uçtaki oyuncusu ofsayta yakalanmıştır.

Futbol oyununda bir başka ceza atışı da ofsayttır. Top hücuma geçen takımın oyuncusuna atıldığı sırada, o oyuncunun rakip kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın ise ofsayt pozisyonundadır. Bu oyuncu; oyuna veya rakibe müdahale ederek yahut bulunduğu pozisyondan avantaj elde ederek aktif oyuna dahil oluyorsa pozisyon ofsayt olarak cezalandırılır. Eğer bu oyuncu, kendi yarı sahasında ise ofsayt gerçekleşmez. Kale vuruşu, köşe vuruşu ve taç atışı sonrasında top, direkt olarak ofsayt konumundaki oyuncuya gelse dahi ofsayt kararı verilmez. Ofsayt kararı durumunda ise rakip takım, ihlalin gerçekleştiği noktadan endirekt serbest vuruş kullanır.

Oyunun başlaması, topun oyunda ve oyun dışında olması [değiştir]

Ana madde: Topun oyunda ve oyun dışı olması

Mavi formalı oyuncunun kullandığı taç atışıyla tekrar başlayan bir futbol maçı.

Futbol maçları öncesinde her iki takım kaptanının katılımıyla, hakem tarafından bir para atışı yapılır. Kazanan taraf ilk yarıda hücum edeceği kaleyi seçerken, diğer taraf oyunun başlama vuruşunu yapma hakkı kazanır. Futbol karşılaşmaları, sahanın orta noktasına konulan topun, maça başlayacak olan takımın herhangi bir oyuncusu tarafından vurulmasıyla başlar. Başlamadan önce her iki takım oyuncuları kendi sahalarında yer almak ve başlama vuruşunu yapan takımın rakipleri, toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta bulunmak zorundadır. İkinci yarıda ise takımların kaleleri değiştirilir ve ikinci yarının başlama vuruşunu diğer takım yapar.

Kurallara göre futbol maçlarında, topun tamamının kale veya taç çizgisini geçmesi ve oyunun hakem tarafından durdurulması olmak üzere sadece iki durumda top oyun dışındadır. Topun oyun dışında olduğu durumlar ve oyuna yeniden başlama yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• Başlama vuruşu: Her iki devreye başlarken ve atılan bir gol sonrası, golü yiyen takım oyuncuları tarafından yapılır.
• Taç atışı: Topun tamamının taç çizgisinden dışarı çıktığı yerden, çizgiyi geçmeden önce topa son dokunan oyuncunun rakibi tarafından yapılır. Atışı kullanacak oyuncu topu iki eli arasına alır ve ayakları taç çizgisinin üstünde veya gerisinde olmak koşuluyla, başının arkasından ve üstünden topu oyun alanına gönderir.
• Kale vuruşu: Topun tamamı, hücum eden takımın bir oyuncusuna dokunduktan sonra kale çizgisini geçtiğinde; rakip takım tarafından kendi kale alanı içerisinden yapılır. Kale vuruşu yapılırken topun sabit durması ve diğer takım oyuncularının ceza alanı dışında olması gerekmektedir.
• Köşe vuruşu: Topun tamamı, savunma yapan takımın bir oyuncusuna dokunduktan sonra kale çizgisini geçtiğinde; rakip takım tarafından, topun çıktığı noktaya en yakın köşeden yapılır. Kale vuruşu yapılırken topun sabit durması ve diğer takım oyuncularının toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta olması gerekmektedir.
• Endirekt serbest vuruş: Bir takım oyuncusunun kurallarda belirtilen ihlalleri yapması durumunda, rakip takımın herhangi bir oyuncusu tarafından ihlalin gerçekleştiği yerden kullanılır. Rakip takım oyuncuları toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta olmak zorundadır. Endirekt serbest vuruş sonucunda topun, kullanan kişi dışında hiçbir oyuncuya temas etmeden gol olması durumunda vuruş, gol değeri kazanmaz.
• Direkt serbest vuruş: Bir takım oyuncusunun kurallarda belirtilen ihlalleri yapması durumunda, rakip takımın herhangi bir oyuncusu tarafından ihlalin gerçekleştiği yerden kullanılır. Rakip takım oyuncuları toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta olmak zorundadır. Endirekt serbest vuruşun aksine bu tür serbest vuruşlarda direkt olarak gol olabilmektedir.
• Penaltı vuruşu: Direkt serbest vuruş gerektirecek ihlallerin, savunma yapan takımın ceza alanı içerisinde gerçekleştirilmesi durumunda yapılır. Vuruş; ceza alanı içerisinde, kaleden 11 m (12 yd) uzaklıktaki penaltı noktasına konulan topa; vuruşu kullanacak oyuncu ile savunmadaki kaleci arasında hiçbir oyuncu olmaması koşuluyla gerçekleştirilir. İki oyuncu dışındaki diğer tüm oyuncular toptan en az 9,15 m (10 yd) uzakta ve ceza alanı dışında olmak zorundadır.
• Hakem atışı: Top oyunda iken, yazılı olmayan bir sebepten ötürü oyun hakem tarafından durdurulursa; topun, oyun durdurulduğu anda bulunduğu yerden yapılır. Topun yere değdiği an oyun tekrardan başlar.

Yönetim kurumları [değiştir]

Ana madde: Futbol federasyonları listesi

Kıtasal futbol konfederasyonlarına bağlı ülkelerin gösterildiği harita. Bazı ülkeler, coğrafi olarak bulunduğu kıtanın dışındaki konfederasyonlara üyedir.

Futbol ve futsal, plaj futbolu gibi ilintili sporların uluslararası yönetim kurumu Uluslararası Futbol Federasyonları Birliğidir (kısaca FIFA). FIFA merkezi İsviçre'nin başkenti Zürih'te yer alır. FIFA'ya bağlı olan altı bölgesel konfederasyon vardır:^[5]

• Asya: Asya Futbol Konfederasyonu (AFC)
• Afrika: Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF)
• Avrupa: Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)
• Kuzey/Orta Amerika ve Karayipler: Kuzey, Orta Amerika ve Karayipler Futbol Konfederasyonu (CONCACAF)
• Okyanusya: Okyanusya Futbol Konfederasyonu (OFC)
• Güney Amerika: Güney Amerika Futbol Konfederasyonu (CONMEBOL)

Bölgesel konfederasyonların dışında, ülke çapındaki futbol organizasyonlarını düzenleyen ulusal futbol federasyonları bulunmaktadır. Günümüzde FIFA ve bölgesel konfederasyonlara bağlı 208 ulusal futbol federasyonu bulunmaktadır.^[5]

Dünyadaki futbol [değiştir]

Yeşille gösterilen ülkelerde, futbol en popüler spordur. Renk koyulaştıkça popülarite artmaktadır.

Ulusal futbol karşılaşmaları, her ülkenin kendi futbol federasyonunun yönetiminde yapılır. Olimpiyat Oyunları'ndaki futbol karşılaşmaları ile Dünya Kupası gibi karşılaşmaları ise FIFA düzenler. Ayrıca her kıta konfederasyonu da kendi yetki alanında karşılaşmalar düzenler. UEFA'nın düzenlediği, UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi'dir, UEFA tarafından şu anda düzenlenmeyen İntertoto Kupası ve Kupa Galipleri Kupası bu tür turnuvalardır.

FIFA Dünya Kupası [değiştir]

Ana madde: FIFA Dünya Kupası

FIFA Dünya Kupası dört yılda bir düzenlenir. 1930'da düzenlenen ilk Dünya Kupası'nın şampiyonu Uruguay'dır. Son Dünya Kupası 11 Haziran - 11 Temmuz 2010 tarihleri arasında Güney Afrika'da yapılmış ve kupayı finalde Hollanda'yı 1-0'lık skorla yenen İspanya kazanmıştır. Dünya Kupası'nda en başarılı ülke olan Brezilya, bu kupayı beş kere (1958, 1962, 1970, 1994,2002) kazanmıştır.

Kadın futbolu [değiştir]

Ana madde: Kadın futbolu

Kadın oyuncular tarafından oynanan bir futbol maçı.

Kadınlar arasındaki ilk futbol maçının 1895 yılında, Kuzey Londra'da oynandığı bilinmektedir.^[6] I. Dünya Savaşı sırasında, erkekler savaşta iken fabrikalarda işçi olarak çalışan kadınlar arasında futbol maçları oynanmaktaydı.^[6] 1917 Ağustos'unda The Munitionettes' Cup olarak tanınan Tyne Wear & Tees Alfred Wood Munition Girls Cup resmî adına sahip bir futbol turnuvası başlatıldı ve iki sezon boyunca bu turnuva düzenlendi.^[7] 1920 yılında Dick, Kerr's Ladies FC ile bir Fransız takımı arasında oynanan maç, uluslararası anlamda oynanan ilk kadın futbol maçı olarak tarihe geçti.^[8] Ancak 5 Aralık 1921'de Futbol Federasyonu, futbolun kadınlara göre bir spor olmadığı gerekçesiyle kendisine bağlı sahalarda kadınlar tarafından futbol oynanmasını yasakladı.^[8] 10 Aralık 1921 günü 30 kadar kadın futbol takımının katılımıyla gerçekleştirilen toplantı sonucunda, bağımsız bir Bayanlar Futbol Birliği (Ladies' Football Association) kurulması kararı çıktı.^[9][10] Ertesi yıl, bu kurum tarafından ilk futbol turnuvası gerçekleştirildi.^[10] 1969'a gelindiğinde, Futbol Federasyonu'na bağlı olarak Kadınlar Futbol Birliği (Women's Football Association) kuruldu. 1970-71 sezonunda ilk resmî kadın futbolu turnuvası olan FA Women's Cup'ı düzelendi. 1969 yılında Avrupa Şampiyonası,^[11] 1970 yılında ise Dünya Kupası gayrıresmî olarak ilk kez düzenlendi.^[12]1975'te AFC Kadınlar Asya Kupası, 1983'te OFC Kadınlar Şampiyonası, 1984'te Avrupa Turnuvası'nda Temsil Edilen Kadın Takımları Şampiyonu adıyla ilk resmî Avrupa şampiyonası, 1991'de ilk resmî FIFA Kadınlar Dünya Kupası, CONCACAF Kadınlar Gold Cup veAfrika Kadınlar Şampiyonası düzenlendi. Kadın futbolu, ilk kez 1996 Yaz Olimpiyatları programında yer aldı.

Günümüzde, kıtasal millî takım turnuvalarının yanı sıra kulüp bazında da turnuvalar düzenlenmektedir. Nisan 2013 itibariyle, dünya çapında 176 kadın millî futbol takımı bulunmaktadır.^[13]

Kaynakça [değiştir]

1. ^ "Overview of Soccer". Encyclopædia Britannica. 12 Haziran 2008 tarihinde özgün kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
2. ^ Guttman, Allen (1993). "The Diffusion of Sports and the Problem of Cultural Imperialism". Eric Dunning, Joseph A. Maguire, Robert E. Pearton. The Sports Process: A Comparative and Developmental Approach. Champaign: Human Kinetics. ss. 129. ISBN 0-88011-624-2. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
3. ^ Dunning, Eric (1999). "The development of soccer as a world game". Sport Matters: Sociological Studies of Sport, Violence and Civilisation. Londra: Routledge. ss. 103. ISBN 0-415-06413-9. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
4. ^ Mueller, Frederick; Cantu; Van Camp, Steven (1996). "Team Sports". Catastrophic Injuries in High School and College Sports. Champaign: Human Kinetics. ss. 57. ISBN 0-87322-674-7. Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
5. ^ ^a b "Confederations". FIFA. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
6. ^ ^a b Gregory, Patricia (3 Haziran 2005). "How women's football battled for survival". BBC Sport. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
7. ^ Simkin, John. "Munitionettes". Spartacus Educational. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
8. ^ ^a b Kessel, Anna (10 Eylül 2009). "English football: when women ruled the pitch". The Guardian. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
9. ^ "The English Ladies' Football Association". donmouth.co.uk. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
10. ^ ^a b "The ladies football team so good the men at the FA banned them". The Sun. 3 Eylül 2010. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
11. ^ "Coppa Europa per Nazioni (Women) 1969". RSSSF. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
12. ^ "Women's World Cup". RSSSF. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
13. ^ "The FIFA Women's World Ranking". FIFA. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.

Dış bağlantılar [değiştir]

• TFF sitesinde yer alan Uluslararası 2008-2009 Futbol Oyun Kuralları (1)
• TFF sitesinde yer alan Uluslararası 2007-2008 Futbol Oyun Kuralları (2) (Hakemlere yönelik ilave bilgiler-Türkçe-Pdf-619kb)
• FIFA 2008/2009 Oyun Kuralları
• UEFA
• FIFA

Forma (futbol)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

(Futbol forması sayfasından yönlendirildi)

Çek futbolcu Pavel Nedvěd'in 2007 yılında giydiği zamane forması.

Forma, futbol müsabakarında futbolcuların giydiği giysi veya ekipman. Futbolcuların maç esnasında ayırt edilebilmek için sırtlarında, şortlarında (ve ek olarak günümüzde göğüslerinde) forma numaralarını taşırlar.

1990'ların ortalarına kadar forma numaraları oyuncuların mevkisine göre düzenlenirdi. İlk olarak 1954 FIFA Dünya Kupası'nda tüm turnuva boyunca oyunculara aynı forma numaralarını kullanma şartı getirildi. Takımların 22 kişilik kadrolarındaki her oyuncunun forma numarası turnuva boyunca aynı kaldı.^[1]

Futbol liglerinde ise 1993 yılında benzer bir sistem oluştu ve ilk olarak İngiltere'deki The Football League'de oyuncular sezon boyunca aynı numarayı taşımaya başladı.^[1] Eski sistemde ilk on birdeki futbolcuların forma numaraları 1 ile 11 arasında değişirdi. Sonradan bu kısıtlama kaldırılarak diğer UEFA liglerinde de forma numaraları 1 den 99'a kadar istenilen şekilde dağıtılmak suretiyle sabitlendi.

Kaynakça [değiştir]

1. ^ ^a b Jansson, Lars-Ivar. "Futbolun Gelişimi ve Yeni Kurallar". GOAL Dergisi Mart 2009 sayısı: sayfa 19-21. ISSN 1302-9614.

[gizle] g   t   d Futbol kuralları Terimler 1. kural: Oyun alanı   2. kural: Top   3. kural: Oyuncuların sayısı   4. kural: Oyuncuların giysi ve gereçleri   5. kural: Hakem   6. kural: Yardımcı hakemler   7. kural: Maçın süresi 8. kural: Oyunun başlaması ve tekrar başlaması   9. kural: Topun oyunda ve oyun dışı olması   10. kural: Gol yapma yöntemi   11. kural: Ofsayt   12. kural: Fauller ve fena hareketler 13. kural: Serbest vuruşlar (direkt ve endirekt)   14. kural: Penaltı vuruşu   15. kural: Taç atışı   16. kural: Kale vuruşu   17. kural: Köşe vuruşu Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB)  İngiltere Futbol Federasyonu    İskoçya Futbol Federasyonu    Galler Futbol Federasyonu    Kuzey İrlanda Futbol Federasyonu   FIFA

Futbol ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Hakem (futbol) Vikipedi, özgür ansiklopedi Busacca bir futbolcuya sarı kart gösterirken. Bir Serie A hakeminin forması. Hakem düdüğü. Futbol hakemi, futbol maçını yöneten, kuralları uygulayan, maçın resmi kronometresini tutan görevli. Bir futbol maçı 1 orta hakem, 2 yardımcı (yan) hakem ve bir dördüncü hakem tarafından yönetilir. Konu başlıkları   [gizle]  1 Orta hakem 2 Yardımcı hakemler 3 Ekipmanları 4 Ayrıca bakınız 5 Dış bağlantılar Orta hakem [değiştir] Maçın tek ve tam otoritesi olan (orta) hakem, oyunun başlamasından bitimine kadar görev yapar. Oyunun durduğu anlarda da yetkisi ve görevi devam eder. Orta hakemin yan ve dördüncü hakemlerle eşgüdüm içinde maçı yönetmesi gerekir; karşılaşma sırasında topu ve yan hakemlerden birini görecek biçimde çapraz (diyagonal) koşarak oyunu yönetir. Oyunun 17 kuralı vardır ve hakem hepsini uygular. Hakem oyunu durdurmak ve başlatmak istediğinde düdük çalar ve verdiği kararı göstermek için beş farklı işaret kullanır. Oyunun Kuralları bir oyuncu tarafından ciddi biçimde çiğnenirse, örneğin oyuncu rakibine öfke ve şiddetle davranırsa hakem bu oyuncuyu sarı kartla uyarabilir veya kırmızı kart göstererek oyun dışına gönderebilir. Aynı oyun içinde iki sarı kart otomatik olarak kırmızı kartı gerektirir. Hakem hücum eden takımın yararına olacağını düşünürse bazı faul pozisyonlarında oyunu avantaja bırakabilir. İyi hakem oyunun akışını bozmayan hakemdir. Yardımcı hakemler [değiştir] Ana madde: Yardımcı hakem Yardımcı (yan) hakem; karşılıklı taç çizgileri üzerinde görev yapan yardımcı hakemler orta hakemin doğru karar verecek pozisyonda olmadığı durumlarda ona yardım eder. Ofsayt ve taç atışı bunlardan bazılarıdır. Ekipmanları [değiştir] İlk defa 1970 yılında kullanılan sarı ve kırmızı kartlar. Hakemler, yardımcı hakemler ve dördüncü hakemler, oyuncuların giydiği formaya benzer bir forma giyerler ve bu formalar genellikle siyahtır. Formalarının göğüs bölümünde bir veya iki tane kart cebi vardır. Futbol kurallarında belirtilmiş olmasa da hakemler, iki takımının formasının renginde forma giymez. 1998 yılında Premier League hakemi David Elleray, Aston Villa-Wimbledon maçını yönetirken, Wimbledon takımının formasına benzer renkte bir forma giydiği için devre arasında formasını değiştirmek zorunda kalmıştır. FIFA, hakemlerin beş renk forma giymesine izin vermiştir: siyah, sarı, yeşil, kırmızı ve mavi. Forma dışında hakemler siyah bir şort, siyah bir çorap (bazı durumlarda beyaz çizgili) ve siyah bir ayakkabı giyerler. Hakemin şu andaki lisans derecesini belli eden rozet genellikle sol göğüs cebine yapıştırılır. Bunun dışında orta hakemler bir düdük ve sarı ve kırmızı kartlar, yan hakemler sarı-kırmızı renklerde bir bayrak, dördüncü hakemler de neon tabela kullanır. Ayrıca bakınız [değiştir] Hakem atışı Dış bağlantılar [değiştir] Futbol Oyun Kuralları Yardımcı hakem Vikipedi, özgür ansiklopedi Avusturyalı bir yardımcı hakem, ofsayt olduğunu işaret ediyor. Futbolda yardımcı hakem, orta hakeme maçı kontrol etmede yardımcı olan hakemlerden biridir. Yan hakem olarak bilinen iki hakem taç çizgisi üzerinde, dördüncü hakem ise kenardan yardımda bulunmaktadır. Yardımcı hakem tarafından verilen kararlar orta hakem için yalnızca tavsiye niteliği taşımaktadır. Bunun yanında yardımcı hakem, orta hakemin açığa kavuşturmak zorunda kaldığı konularda fikir beyan edebilir. Yardımcı hakemler, orta hakemin kararlarına bağlı olmak koşuluyla belirlenen durumlarda tavsiye vermek zorundadır. Bu durumlardan bazıları, topun bütününün sahayı terk edip etmediği, kimin faul, korner ve taç atışını kullanacağı, oyuncunun ofsayta düşüp düşmemesi, oyuncu değişikliği isteğidir.